سیستم تعلیق یا فنربندی خودرو (SUSPENTION) بخشی از خودرو است که مانع از انتقال ارتعاشات و تکانهای ناشی از حرکت خودرو روی سطوح ناهموار به بدنه در حال حرکت و سرنشینان میشود. بدنه در اینجا به معنی اتاق، شاسی و تمام متعلقات آن است. این سیستم که شامل قطعات اصلی فنرها، کمک فنرها، ستونهای نگهدارنده و چرخها میشود و اتصال چرخها و محورهای عقب و جلو را با شاسی برقرار میکند، دو وظیفه اصلی دارد؛ یکی دریافت تکانها، ارتعاشها و نوسانهایی که از حرکت در سطوح مختلف جاده به چرخها وارد میشود و دیگری ارتقاء عملکرد چرخها و ایجاد اصطکاک مناسب لاستیک آنها با سطح جاده و در نتیجه کنترل راحتتر خودرو.
این دو البته مهمترین وظایف سیستم تعلیق خودرو هستند که از ابتدای ساخت خودروهای بنزینی به شکل فعلی برای آنها در نظر گرفته شد. به مرور زمان، با پیشرفت صنعت خودروسازی این وظایف اضافه و به دنبالش سیستمهای تعلیق پیچیدهتر و متنوعتر شدند. برای مثال سیستم تعلیق در خودروها، علاوه بر تامین آرامش و راحتی سرنشینان و راننده، موجب بالا رفتن عمر قطعات میشود. چرا که، انتقال ضربات ناشی از حرکت به بدنه و متعلقاتش باعث حرکت بیش از حد قطعات و درگیر شدن آنها با یکدیگر میشود که کاهش عمر مفید و استهلاک بیش از حد آنها را به دنبال دارد.
همچنین در طراحی سیستمهای تعلیق دو اولویت مهم پیش از هر چیز در نظر گرفته میشوند؛ بهبود سواری و ارتقاء قابلیت هدایت و کنترل خودرو. اما این دو اولویت همواره در تضاد هستند. به این معنی که بهبود یکی موجب ضعف دیگری میشود و بالعکس. دیگر وظیفه سیستم تعلیق حفظ تعادل خودرو حین حرکت است. به این ترتیب که با تغییر میزان وزن وارد شده به هر چرخ و تغییر نقطه ثقل خودرو، تعادل آن حفظ شود. که اگر اینطور نباشد با ورود به پیچها پایداری آن متزلزل شده و دچار انحراف میشود. حفظ ارتفاع خودرو به صورت ثابت و تنظیم انتشار وزن آن بین چرخها به صورتی که تعادلش حفظ شود از دیگر وظایف سیستم تعلیق است.
اجزاء سیستم تعلیق خودرو چیست؟
سیستم تعلیقی که در حال حاضر در خودروها میبینیم انواع مختلف و اجزاء بسیاری دارند. اجزائی که هریک وظیفه خاص خود را برعهده دارند و نبود یا خرابی هرکدام، کل تعلیق خودرو را مختل میکند، ایمنی خودرو را تحت تاثیر قرار میدهد و فرمانپذیری خودرو را آسیب میزند. اجزایی مانند بازوی آزاد، بازوی خمیده، بازوی پیت-من، بازوی دنبالهدار، بازوی فرمان اکسل، میله الصاقی، میله پن-هارد، شاه پین و بازوی کنترل. این قطعات در خودروها و سیستمهای تعلیق مختلف کم و زیاد میشوند اما به طور کلی چند جزء مهم در بیشتر سیستمهای تعلیق وجود دارد. اجزائی که محوریترین نقش را در یک یا چند نوع سیستم تعلیق ایفا میکنند. اجزائی مانند:
رینگ و لاستیک
فنرها
دمپر یا کمک فنر
میل تعادل یا میل موجگیر
میل رابط
سیبک
بوش
طبق
استارت
اکنون به جزئیات این قطعات اصلی میپردازیم.
رینگ و لاستیک
لاستیکها بیرونیترین بخش سیستم تعلیق خودرو هستند. هنگام حرکت خودرو، همواره اولین اثر بر روی تایرها گذاشته و برخوردها قبل از هرچیز به آنها منتقل میشود. لاستیکها نیز بخشی انرژی حاصله از این برخورد را جذب و به صورت گرما خارج میکنند و بخشی دیگر را به سایر نقاط سیستم تعلیق منتقل میکنند. (تغییر انرژی آن بخش از نیرو که توسط لاستیکها جذب میشود نیز در استهلاک و تغییر ظاهر آنها میتوان دید.) هرچه سطح تماس خودرو با جاده بهتر باشد و چسبندگی آنها بیشتر، عملکرد حرکتی خودرو ارتقاء یافته و سیستم تعلیق سریعتر به هدف میرسد. نقش رینگها در این سیستم نیز انتقال وزن خودرو به سطح جاده با توزیع وزنی مناسبشان است.